کانون سردفتران و دفتریاران استان یزد

باسمه تعالی

گزارشی از برنامه های روز ششم دی ماه 1396 روز سردفتر و گرامی داشت جايگاه سند رسمی توسط کانون سردفتران و دفتریاران استان یزد

در راستای تبیین جایگاه منیع سردفتری و تجلیل از نهاد دفتر اسناد رسمی ، برابر هماهنگی و برنامه ریزی قبلی هیئت مدیره کانون سردفتران و دفتریاران استان یزد، مراسمی در تاریخ ششم دی ماه 1396، در محل تالار خیام هتل پارسیان صفائیه یزد، با حضور مديركل و معاونتهاي ثبت اسناد و املاك ، معاونتهاي دادگستري ، هيئت مديره كانون وكلا ، مسئولين سازمان بسيج حقوقدانان و قاطبه سردفتران و دفترياران استان برگزار گردید.

مراسم رأس ساعت هفت و سي دقيقه با تلاوت آیه 282 سوره بقره (معروف به آیه مداینه) توسط قاری محترم قرآن، آغاز گردید؛ سپس سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، پخش شد؛ جناب آقای دکتر محمدحسین کریمی، سردفتر محترم اسناد رسمی یک یزد و عضو هیئت مدیره کانون یزد، مسئولیت اجرای مراسم را به عهده داشتند و خوش آمدگوئی و اهم موارد برنامه را به اطلاع حضار رساندند؛ سپس جناب آقای سید حسین حسین نیک، ریاست محترم کانون یزد، مبادرت به ایراد سخن نمودند:

تبریک های ویژه به مناسبت میلاد با سعادت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام و روز سردفتر به عرض حاضرین رسید ؛ ایشان از علل نامگذاری ششم دی ماه به نام روز سردفتر نام برده و در ادامه، با تحليلي از زواياي متعدد به آسیب شناسی جايگاه و اعتبار سند رسمي ، که آن هم، محصول سال ها تجربه خودشان بود، پرداختند:

آسیب اول: لازمه تنظیم سند رسمی، پذیرش عقود تشریفاتی است که عملا نظام قانونگذاری و رویه حاكميت ، با يك افراط و تفريطي همراه بوده است:

الف-یا بصورت افراطی  آنقدر براي وصول مطالبات و اخذ مفاصاحسابها وعده ملاقات ارباب رجوع را در دفترخانه قرار داده ايم كه عملا عقود تشریفاتی، به اعمال و اجراي تشریفات عقود بدل گرديده و مردم ترجح ميدهند براي فرار از بروكراسي پيچيده و دست و پا گير و زمانبر در تنظيم سند رسمي به همان قراردادهاي عادي پناه ببرند.

نمونه آن، تصویب قانون تسهیل تنظیم اسناد در دفاتر اسناد رسمی می باشد كه هرچند با هدف حذف استعلامات زائد تصويب شد اما بدليل نقص قانون و اصلاحات بعدي عملا در ايصال به هدف ناتوان ماند.

ب-یا مبتني بر يك ديدگاه تفریطی، فلسفه وجودي عقود تشریفاتی، زیر سوال برده شده و در عمل اینکه حاكميت می بایست براي شيوه تنظيم عقود وضع قاعده امري نمايد و از آن حمایت کند به فراموشي سپرده شده است؛ نمونه آن ماده 62 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور می باشد که تصویب نشدن آن، بهتر از تصویب آن بود و هيچ مشكلي از مشکلات حقوقي و قضايي جامعه را رفع ننمود و در حقیقت، احاله ی مجدد اسناد عادی، جهت احراز اصالت و دادن وجاهت به آن ها، نزد مراجع قضائی بود.

آسیب دوم: ماده 1287 قانون مدنی سه دسته سند رسمی را تعریف نموده؛ یکی سند رسمی صادره در اداره ثبت اسناد و املاک، دیگری، سند رسمی نزد سایر مامورین رسمي در حيطه صلاحيت و سوم سند رسمی تنظیمی نزد دفاتر اسناد رسمی.

نکته قابل تامل اینکه، وجه اشتراکی بین دو دسته ی اول هست که همان، وجه افتراق، دو دسته ی اول، با دسته ی سوم شده است؛ مرجع صدور دو دسته ی اول، حاکمیت است، حال آنکه، سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی، تحت حاکمیت و حمایت دولت نیست؛ درست است که مرجع صدور همه ی اسناد، قانون است ولی، دو دسته اول، هم مرجع صدورش دولت است و هم حمایت دولت را به همراه دارد؛ اما، سند نوع سوم، تولدش به موجب قانون است ، اما ادامه حیاتش، مورد حمایت نیست؛ به عبارت دیگر، اسناد دولت، که در نتیجه انعقاد يك قرارداد الحاقی است، مورد حمایت تام قرار ميگيرد و حال آنکه، اسناد رسمی دفترخانه، که مبتنی بر توافق و رضایت اشخاص است، مورد حمایت نسبی قرار دارد؛ به عنوان مثال ميتوان به همان جریانی که در مورد اسناد وسایل نقلیه در سالهاي اخير وجود داشته و دارد اشاره نمود.

آسیب سوم: نحوه ی عملکرد خود دفاتر اسناد رسمی است که عنایت دارند دفاتر دارای دو نوع مسئولیت حقوقی و کیفری هستند كه در قوانين مكررا و مؤكدا آمده است ليكن بايد به يك مسئوليت سومي هم امروز طبق بينش جهاني اشاره كرد و آن هم، مسئولیت ارشادی می باشد يعني سردفتر كافي نيست به مر قانون و اداي تكليف قانوني خود عمل كند بلكه بايد بيش از آن اصحاب معامله را از نتايج اقداماتشان متعاقب امضاي سند آگاه كند.

پس از بحث خاص حقوقی، اشاره ای به اهم فعالیتهای کانون یزد داشتند که عبارت بود از : تشکیل جلسات هم اندیشی با کانون وکلای دادگستری و قضات دادگستری و اساتید دانشگاه جهت اعتلای جایگاه سردفتری، برگزاری کلاس های آموزشی، وجود کمیسیون حقوقی و وحدت رویه با آرائی متقن و مستدل که مورد استفاده جامعه سردفتری کشور می باشد، بازرس دوره ای از دفاتر اسناد رسمی، همکاری و تشکیل کارگروه تقسیم اسناد، انعقاد قراردادهای مفید و قابل با مراکز درمانی و بیمارستانی و تشخیصی ، همکاری و تعامل نزدیک با اداره کل ثبت اسناد و املاک استان و قدردانی از الطاف مدیرکل ثبت اسناد استان، همکاری و فعالیت در بسیج حقوقدانان، تشکیل کارگروه ویژه امور خیریه و حوادث غیرمترقبه، فعالیت وبلاگ کانون و بسیاری از خدمات خاص و عام کانون سردفتران و دفتریاران استان یزد که به استحضار حاضرین رسید.

در ادامه، جناب آقای علی کریمی، مدیر کل محترم ثبت اسناد و املاک استان یزد، ضمن تبریک و خوش آمدگوئی، اشاره به اعتبار سند رسمی داشتند و افزودند: سند رسمی، غیر قابل انکار و تردید بوده و لازم الاجرا می باشد و تمام محاکم و ادارات، آن را ملاک عمل می دانند و مورد حمایت دولت نیز می باشد لیکن، در راستای تسری تنظیم آن ، حمایت لازم صورت نگرفته است، ایشان از عدم رسمی شدن اسناد، گلایه داشتند و در ادامه، به این نکته اشاره داشتند که چرا، فقط سهام شرکت های با مسئولیت محدود، به طور رسمی منتقل شده  این موضوع به سایر سهام شرکت ها، تسری ندارد و خود این مسئله، تبعات بسیاری برای جامعه و در روابط اشخاص، به جای گذاشته است؛ سپس به لزوم حمایت از سند رسمی و فواید و آثار آن اشاره نمودند.

بعد از جناب کریمی، جناب آقای غلامعلی دهشیری، معاونت محترم دادگستری کل استان یزد، به عنوان سخنران مدعو، با قرائت قسمتی از آیه مداینه، آغاز سخن داشتند و بیان داشتند: نهاد سردفتری به حدی اهمیت داشته که سابقا، علما و فقها و فضلا، مسند آن را به عهده داشتند و اشخاص، در محضر علما حاضر می شده و اسناد را امضا می نمودند؛ سردفتران، امنای حاکمیت و ملت هستند و مصداق شاخص برون سپاری موضوع اصل 44 قانون اساسی هستند؛ لذا لزوم توجه به اهمیت چنین جایگاهی، بسیار ضروری است؛ پیام هائی که از آیه مداينه و در مورد کتابت می توان برداشت نمود: ضرورت بر نوشتن دین، تاکید برکلیت و شمول تنظیم سند، تشویق به تنظیم سند، ضامن اجرای عدالت، مانع ایجاد بدبینی، عدالت کاتب به مانند قاضی، علم، تشریفات سند،عدم دخل و تصرف، عدم اضرار به کاتب و توسط کاتب و بسیاری نکات دیگر که بیان گردید.

ايشان در ادامه، توفیق سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را در عملکرد خوب دفاتر دانست و به نقش دفاتر و آثار سند رسمی و اجرائی بودن آن اشاره داشتند؛

سپس توصیه هائی به سردفتران اسناد رسمی داشتند و به امنیت روانی و امنیت ناشی از فعالیت سردفتران اشاره نمودند؛ همچنین بر شاخص بودن کانون یزد، تاکید داشتند و اینکه این دستاورد مهم، کماکان می بایست حفظ شود؛ در ادامه، به بسیاری از آسیب ها و چالش ها و موارد حساس برای حفظ ثبات موقعیت سردفتری اشاره نمودند.

در ادامه ی برنامه، حضار، از برنامه زنده ی موسیقی سنتی و وزین گروه تمنا بهره برده و با ضیافت شام، از ایشان پذیرائی به عمل آمد.

امید است شاهد تاثیرات مثبت اين مراسم برای نهاد سردفتری و آحاد جامعه باشیم.

روابط عمومی کانون سردفتران و دفتریاران استان یزد